Publisher's Synopsis
Phúc trình mang số hiệu A/5630 là báo cáo của Phái doàn Ðiều tra Liên Hiệp Quốc tại Nam Việt Nam (Report of the United Nation Fact-Finding Mission to South Viet-Nam) duợc soạn thảo bằng tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha, là kết quả của một cuộc diều tra khách quan do Liên Hiệp Quốc tiến hành thông qua việc chỉ dịnh các dại diện từ 7 quốc gia thành viên cùng một số nhân viên chuyên môn dể hỗ trợ hoạt dộng diều tra. Phái doàn diều tra này dã dến Nam Việt Nam ngày 24-10-1963 và dến sáng ngày 1-11 thì dự kiến sẽ hoàn tất công việc vào cuối ngày 3-11. Tuy nhiên, cuộc chính biến diễn ra trong ngày 1-11 dã làm thay dổi phần cuối kế hoạch, cung nhu có thể là nguyên nhân khiến cho Phái doàn không nhận duợc những tài liệu quan trọng mà Chính phủ ông Diệm dã hứa sẽ cung cấp. Ngoài ra, dể chuẩn bị các phuong thức và chuong trình hành dộng sao cho khách quan và hiệu quả, truớc dó phái doàn cung dã có 4 phiên họp trong thời gian từ ngày 14-10 dến 21-10-1963 tại New York.
Bản Phúc trình A/5630, chỉ riêng phần Anh ngữ dài 93 trang khổ lớn, gồm 4 Chuong với 191 phân doạn (paragraphs) và 16 Phụ lục (Annexes), duợc phái doàn trình lên Kỳ họp thuờng niên lần thứ 18 của Ðại Hội Ðồng Liên Hiệp Quốc, là tài liệu quan trọng dể Ðại Hội Ðồng thảo luận và xem xét trong phạm vi Ðề mục 77 (Item 77) theo Nghị trình Kỳ họp (Agenda) dã duợc Ðại Hội Ðồng thông qua truớc dó, với tiêu dề chính là "Vi phạm nhân quyền ở Nam Việt Nam" (The violation of human rights in South Viet-Nam).
Trong thực tế, Ðại Hội Ðồng dã không tiến hành việc thảo luận Ðề mục 77 nhu trong Nghị trình dã dịnh. Lý do don giản là vì dối tuợng bị cáo buộc vi phạm nhân quyền, tức Chính phủ Ngô Ðình Diệm, dã sụp dổ sau cuộc dảo chính của Quân dội ngày 1-11-1963. Mặc dù vậy, Phúc trình này dã duợc chính thức công bố và có thể xem là một van kiện lịch sử quan trọng, bởi dây là sự ghi nhận khách quan và khoa học của một tổ chức quốc tế lớn nhất hành tinh về những gì Chính phủ Ngô Ðình Diệm dã làm tại miền Nam Việt Nam, trong phạm vi liên quan dến cuộc vận dộng dòi bình dẳng tôn giáo nam 1963 của Phật giáo Việt Nam. Một số luận diệu bóp méo và nhào nặn lịch sử với ý dồ xuyên tạc sẽ bị vạch trần thông qua chính những ghi nhận trung thực từ Phúc trình này.
